Menisküs nedir ve Menisküs Yırtığı Ameliyatsız Tedavi Olur mu?

Menisküs ne demektir? Diz eklemini oluşturan kemiklerin arasında yer alan küçük hilal veya C şeklinde kıkırdak parçalarıdır. Lastiksi bir yapısı vardır. Dizimizde 2 adet menisküs vardır. Dizimizde bir adet iç kısımda iç menisküs ve bir adet de dış kısımda dış menisküs bulunur.

Menisküs nerede bulunur: Uyluk ve kaval kemikleri arasında yer alan kıkırdak conta, yüklenmeler sırasında oluşabilecek yüksek basıncı emme özelliğine sahiptir. Böylece kemiklere binen yük azalır, bunun yanı sıra dizin öne arkaya gitmesini engelleyici bir görevi de yerine getirilmiş olunur.

Menisküsün görevi nedir:

Lastiksi yapısı sebebiyle eklem yüzeyini yastık gibi destekler ve dizde menisküs amortisör gibi bir görev yapar. Dizin alt kemiği ve üst kemiği arasında bulunan ince bağ dokusudur. Kemiklerin kıkırdak yüzeylerinde meydana gelecek sürtünmeyi azaltır. Ekleme ve dizin alt kısmına, kaval kemiğine binecek yük dengeli şekilde dağılır. Diz eklemini oluşturan iki kemiğin uyum içinde ve zarar vermeden hareket etmesini ve arada conta görevi yapar.

Diz üstünde bulunan uyluk kemiğinin yuvarlak olması, diz alt kemiği kaval kemiğinin de düz olması sebebiyle uyum içinde çalışması ancak menisküsün yastık görevini yapmasıyla mümkündür. Hareketimiz sırasında vücudun dönmesi ile dizlerinde birlikte hareketini ve dönmesini aynı sırada ve aynı uyumda gerçekleştirmesini sağlar.

Özellikle ağırlık taşıması sırasında üzerine binen yük de amortisör görevi yaparak dengeyi sağlar. Dizin öne arkaya kaymasını da engelleyici bir görevi de vardır.

Aşağıdaki resimde yastık şeklinde menisküsler görülmektedir.

Menisküs Yırtığı Neden Olur:

Aşağıdaki videomuzda Prof. Dr. Sinan Karaoğlu’nun Dr. Aytuğ ile programında menisküs ile ilgili tüm detaylar yer almaktadır. Lütfen izleyiniz.

Spor yaparken ısınma hareketleri yapmadan spora başlamak menisküs yırtığı riskini artırmaktadır. Özellikle dönme hareketinin daha fazla yapıldığı spor branşlarında menisküs yırtığı çok daha fazla görülmektedir. Genç hastalarda daha çok spor yaralanması ile görülmektedir.

Özellikle halı sahaların yaygın olması ve bilinçsizce maçlara başlanması ve sentetik sahaların kaymaması nedeniyle menisküs yırtılması veya menisküs kopmasına sebep olmaktadır.

Menisküs Yırtılması nasıl olur sorusunun cevabını verecek olursak ; Ayak yerde sabitken özellikle bir yük altındayken gövdenin diz üzerinde dönmesi menisküse sebep olabilir. Futbol, kayak ve tenis gibi sporlarda dizdeki dönme hareketleri sebep olabilir. Ayağın takılması sonucu dizin dönmesi neden olabilir. Diz üzerine düşmeler Yaşlılarda devamlı olarak dize alınan küçük darbelerin birikmesi Trafik kazalarında da özellikle dize darbe alınması sonucu menisküs yırtılması görülebilmektedir.

Yaşlılarda menisküs ise zamanla dokudaki olumsuz değişiklerin yanı sıra fazla kiloya ve dizdeki kireçlenmeye bağlı yırtılmalar gözlenmektedir. Dejenere yırtık dediğimiz menisküs yırtılması ileri yaşlarda olmaktadır. Travmatik olaylar sonucunda zorlanmalar ile menisküs yırtılması ve zedelenmeleri oluşmaktadır.
Menisküs yırtılması olaylarında zaman zaman kendiliğinden yaşanan olaylar ve darbe almaksızın oluşan yırtıklarda görülebilmektedir. Yani zamanla birikme sonucunda taşmalar gibi yırtılmalarda olabilmektedir.

 Menisküs Belirtisi, Menisküs Yırtılma Belirtileri Nelerdir?

Ortopedi doktorunuz olayın nasıl geliştiğini öğrenmek için sorular soracaktır. Menisküsün yırtılmış olduğunu düşünmeye başlarsa hangi durumlarda rahatsızlık yaşadığınızı da soracaktır. Örneğin merdiven inerken veya çıkarken, yürürken takılma veya dizde kilitlenme olup olmadığını sorarak belirtilerini kontrol edecektir.

Daha sonra fiziksel muayene yapacaktır. Fiziksel muayene sırasında şişlik olup olmadığına ve dizin hareketlerinde bir kısıtlama bulunup bulunmadığına bakıp Mr filmi isteyecektir.

Fiziksel muayanesinde doktorunuz dizi büker, bacağınızı düz konuma getirmeye çalışır, yana doğru hareket ettirip ettirmediğinize bakar. Menisküse baskı uygulandığında hareketler de ki kısıtlanmalara bakarak yırtık olup olmadığını teşhis etmektir. Menisküs Mr çekiminde ise yırtığın boyutunun belirlenmesini sağlar. Menisküs yırtığı ile ön çapraz bağ da birlikte yırtılabilir.

Menisküs Ağrısı Nasıl Olur?

Menisküs yırtığında, bir travma sonucu aniden oluştuysa hastada ağrı, dizde şişlik, takılma hissi, kilitlenme ve hareket kısıtlılığı gibi şikayetler yaşanıyor.
Ancak aşınmaya bağlı ve daha yavaş oluşan yırtıklarda ise daha uzun süreli, hafif başlayıp giderek artan ağrı, hareket kısıtlılığı, merdivende ve oturup kalkmakta zorluklar ve yine takılma, kilitlenme gibi şikayetler görülebiliyor.

Menisküs tedavisi nasıl yapılır?

Menisküs tedavisinde hastanın travmanın yaşanmasının ardından bir takım rahatlatma tedavilerini yapması iyi olabilir.
Dinlenme, dizine buz kompresi, bandaj ve dizinin vücuttan yukarıda tutulması hastanın ağrısını azaltır ve dizinin şişmesini azaltır.

Tedavi için ağrı ve şişliği gidermeye yönelik ağrı kesici ilaçlar önerilir. Fizik tedavi ve kas güçlendirici egzersizlerden faydalanılabilir.

Ağrının ısrarla devam ettiği durumlarda, cerrahi müdahale önerilir. Dejenere olmayan yırtıklarda artroskopik olarak tamir edilebilir. Artroskopik olarak tamir işleminde yük verme zaman alır.

Artroskopik menisküs yırtığı eksizyonu sonrasında ise hastalar 3-5 saat içinde yürüyebilir ve 1 ay içerisinde de spora başlayabilir. En doğru kararı yine de doktorunuz verecektir.

Genel görüşümüz genç hastalarda menisküs tamiri; ileri yaşlardaki hastalarda semptomlara yol açan kısmı menisküsün artroskopik alınmasıdır.

Menisküsün 1/3’lük bir bölümünde kan damarları bulunmaktadır. Bu bölge iyi bir dinlenmeyle belki düzelebilir. Menisküsün geri kaln kısmında kan damarları bulunmamamaktadır ve bu bölge kendi kendini yenileyemez ve onarım kendi kendine gerçekleşemez. Başarılı geçen bir menisküs ameliyatı sonrası hasta koltuk değnekleriyle 1-2 gün içinde yürüyebilir. Menisküs hastalığı nasıl olur:

Menisküs yırtılması, diz zorlaması sonucunda oluşan bir sağlık sorunudur.

Belirtileri nelerdir: Dizde ağrı, şişlik, harekette kısıtlanma olur. Zorlanma ve özellikle dizde kilitlenme menisküs yırtığının belirtisidir. Hatta en önemli belirtilerinden biridir.

Diz çöktüğünde, ayakta uzun süre durduğunda ya da merdiven çıkarken ağrı olması menisküs yırtığını ve belirtilerini akla getirmelidir.Menisküs yırtığı bir ucundan ya da tümü ile serbestleşirse, dizde takılma ve kilitlenmeye de yol açabilir.

Özellikle spor sırasında oluşan menisküs yırtılmalarında hasta diz içerisinden sesler geldiğini düşünebilir, dizin takılma ve kilitlenme hissi yırtığın önemli bir belirtisi olabilir. Diz ekleminde ağrı olur. Yırtığın olduğu dizde şişlik oluşabilir. Şişme olursa dizinizi bükemeyebilirsiniz veya açamayabilirsiniz. Şişme ile birlikte diz içerisinde sıvı birikmesi olur.
Dizdeki ağrı hep aynı yerde olup, uzun süre devam ediyorsa doktora gitmek gerekir. Ortopedi doktoru gerek fiziki kontrol ile gerekse de Mr kontrolü yaparak menisküs yırtığının olup olmadığını anlamaya çalışacaktır. Menisküs yırtığının çok büyük olması dizde kilitlenmeye sebep olur.

Menisküs ameliyatı nasıl yapılır?

Menisküs ameliyatı artroskopik olarak yapılır.İki küçük delikten bir taraftan göz dediğimiz yapıyla diğer taraftan da operasyon kanalıyla ameliyat yapılır. Ameliyatının artroskopi yöntemiyle yapılması daha hassas şekilde ameliyatı yapmayı ve ameliyat sonrası iyileşme süresini kısaltır ve ameliyat başarısını artırır.

Menisküs ameliyatında teşhisin doğru olup olmadığı kontrol edilir, artroskopi sırasında da daha detaylı görülerek ameliyat yapılır. Yırtık var mı, menisküs sıklığı nasıl, kıkırdaklarda veya başka dokularda problem var mı bunların kontrolü de gerçekleştirilir.

Menisküs yırtıkları genelde 4 evrede incelenmektedir. Grade 1, grade 2 yırtıkları genelde görülebilmektedir, grade 3 ve grade 4 menisküs yırtıkları ise kesinlikle ameliyat gerektiren yırtık tipleridir.

Menisküs yırtığının bu tipine göre de 2 farklı ameliyat yapılmaktadır. Menisküsün bir kısmının veya tamamının alındığı ameliyat menisektomi olarak adlandırılmaktadır. Menisküs yırtılan parçalarının dikildiği durumda onarım yapılır. İki ameliyat tipi de artroskopi ile yapılır.

Artroskopi nedir peki; eklemlerle ilgili sorunların teşhis ve tedavisinde kullanılan bir cerrahi uygulamadır. Özellikle menisküs ve ön çapraz bağ ameliyatlarında da kullanılmaktadır.

Artroskopi de ince bir çubuğun ucunda bulunan kamerayla (artroskop) eklemin bulunduğu bölge görebilmektedir ve deriye açılan çok küçük deliklerden operasyonu gerçekleştirir. Kamera görüntüsü zoom yapılarak çok daha detaylı şekilde incelenebilmektedir. Artroskopi ile yırtılan menisküsün eklem içine dağılan parçaları toplanabilir, menisküs yırtıkları dikilebilir ve çapraz bağ dokularında sorunlar düzeltilebilir.

Menisküs ameliyatı sonrasında sonda takılır, çünkü o bölgede biriken kanı temizlemek şişliği azaltmak için bunun yapılması gereklidir.

Aşağıdaki resimde Menisküs artroskopisi yapılmaktadır.

Menisküs ameliyatsız geçer mi?

Ameliyatsız iyileşme olmaz ancak çok büyük bir kısmında menisküs yırtığın boyutuna ve yerine bağlı olarak güçlendirme ile tedavi yapılabilir. Ancak yırtığın iyileşme ihtimalinin olmadığı veya diğer yöntemlerle düzelme görülmeyen durumlarda ameliyattan ısrarla kaçınmak yırtığın büyümesine, yırtık kısımların hareket etmesinden dolayı dizde kilitlenme ve hareket kısıtlılığına, kıkırdağın mekanik etkiyle giderek bozulmasına yol açabiliyor.

Menisküs ameliyatı gerektiren bir yırtık varsa ameliyat gerçekleştirilmelidir. Hem daha farklı bir soruna yol açmamış olunur hem de bir an önce hasta normal yaşantısına dönmüş olur.

Menisküs ameliyatı sonrası neler yapmak gerekir?

Ameliyat sonrası fizik tedavi ve egzersizleri çok düzenli şekilde yapmak gerekir. İlk günlerde oldukça dikkatli olunmalı ameliyat sonrası iyileşme süreci başarılı olarak geçirilmelidir.