Rize’nin geçmişinde tarım olarak ilk meslek dokumacılıktı. Sırasıyla geçmişte geçimimizi elde ettiğimiz ürün ve meslekler hakkında siz değerli okuyucularımı özetle bilgilendirmeye çalışayım. Bu bilgileri, eğitimci yazar, tarihçi muhterem Orhan Naci Ak hocamızdan elde ettim. Sn. Orhan Naci hocamıza Allah’tan sağlıklı, uzun ömürler diliyorum.
1 - Rize ' de Dokumacılık: Rize ' de iki türlü dokuma vardı. Kendir ipliği kullanılarak yapılan keten bezi, pamuk ipliği kullanılarak yapılan Rize bezi. Kendir ipliği ile yapılan dokumalar, çok eski, tarihi bir el sanatı idi. Pamuklu dokumacılık 1940’lı yılların başında Rize ' ye gelmişti. 1950 yılına gelindiğinde Rize ve köylerinde 10 bin kadar kamçılı veya kamçısız dokuma tezgâhının olduğu tahmin edilmektedir. Bu tezgâhlarda meşhur Rize Bezinden başka peştamallar, başörtüleri, çarşaflar, peşkirler vs. de dokunmakta idi. Bu dokuma işine tüccarlar aracılık ediyordu. Tüccar temin ettiği ipliği boyayıp, çözgüsünü yaptıktan sonra ücret karşılığı dokuyucuya vermekte ve bundan hem tüccar, hem de dokuyucu kazanmaktaydı.
2 - Rize ' de Meyve Üretimi: Rizeli portakal, mandalina, elma, fındık ve fasulye üretimi yapıyor ve bunların bir kısmını da satıyordu. Yukarıda ismi geçen Rize gazetesinin bize haber verdiğine göre 1 Ekim 1932 ila 19 Aralık 1932 tarihleri arasında Rize ' den gemi ile gönderilen malların listesi şöyle idi:
25.615 kilo elma, 17.289 kilo kabuklu ceviz, 12.890 kilo fındık, 98.621 kilo fasulye, 2. 597 sandık mandalina, 2. 279 sandık portakal.
Rizeli, kendine yeten bir toprağa ve dolayısıyla kendine yeten bir tarım hayatına sahip olmadığı için dokuma idi, fındıktı, çaydı derken kendine bir geçim kaynağı arıyordu. Bu meyanda bir ara fındık işine el attı. Fındık dikim alanlarının genişletilmesi için gayret sarf ediliyordu. 20 Ekim 1932 tarihi Rize gazetesinin bu konu ile ilgili haberi, özetle şöyle idi : “ Mapavri ve
Gündoğdu Nahiyelerinde kızılağaçların kesilerek fındık ağaçlarının dikilmesine devam edilmektedir. Mapavri ' nin fındık satışı 400 bin okka tahmin edilmektedir. Fındığın okkası 12 kuruştan 17 kuruşa kadar satılmaktadır. "
3 - Balıkçılık: Rize ' de balık üretimi varsa da maalesef tutulan balıklar muhafaza edilemediği için gübre olarak portakal bahçelerine atılmakta idi. 1949 yılında Rize ' yi ziyaret eden Abdullah Taymas, bu eksikliğin farkına vararak Rize ' de bir meyve suyu fabrikası ile bir balık konserve fabrikasının kurulmasını teklif etmektedir. '
4 - Rize ' de El Sanatları: Rize merkezinde çeşitli zanaatkârlar mevcuttu. Bakırcılar çeşitli kap kacak; demirciler alet ve edevat, Beşikçiler çeşitli süslü beşikler, mobilyacılar da sandık ve konsol gibi çeşitli mobilyalar yaparlardı. Rize ' de sepet örücüler yanında mısır koçanı yaprağı kullanarak sicim üreten ve bu sicimlerle zen bil, koltuk ve çanta örenler de bulunmakta idi.
YORUMLAR