Rize, 1867 Vilayet Nizamnamesine göre Trabzon Vilayetinin merkez sancağının 6 kazasından biri durumundadır. 1877 yılında merkez sancağa bağlı nahiye olmuştur. 1877-1878 Osmanlı Rus savaşının ardından Lazistan sancağı kurulunca Rize hem kaza, hem de bu sancağın merkezi oldu. Birinci Cihan savaşında 9 Mart 1916 tarihinde Rize, Rusların işgaline uğramış, 2 Mart 1918 de bağımsızlığına kavuşmuştur.
Sevgili okuyucularım, şimdi sizlere Rize’nin Rus işgalinden kurtuluş tarihçesini daha fazla ayrıntılarıyla aktarıyorum.
1. Dünya Savaşı sırasında, İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanan Petrograt Protokolü ile Erzurum, Van ve Bitlis dışında Trabzon’a kadar Doğu Karadeniz kıyılarının Rusya’ya bırakılması konusunda anlaşmaya vardılar. Bu antlaşma doğrultusunda Ruslar ordularıyla hem karadan hem de denizden Karadeniz kıyılarına doğru yola çıktılar.
6 Mart 1916 tarihinde Rize’yi işgal eden Ruslar, İngiltere ve Fransa ile yaptıkları antlaşma gereği Trabzon’a doğru gitmek ve oraları da işgal etme planları vardı ve devamında işgal ettiler. Ruslar Gemilerle gelerek belirli yerleri önce bombaladılar sonra da güvenli gördükleri yerlere asker çıkardılar.
Bir yıl, on bir ay, 24 gün süren esaret döneminde Rizeliler acı ve yoksulluk çektiler. Köylere ve mahallelere dağılan Rus askerlerinin halkı rahatsız etmeye başlaması üzerine, pusuya düşürülen Rus askerleri öldürülmeye başlandı. Halkla çatışmadan çekinen Ruslar, askerlerini mecbur kalmadıkça halkın arasına sokmadılar. Ruslar çekilirken ellerindeki silah ve cephaneyi Rum ve Ermenilere dağıttılar. Trabzon’daki birliklerini deniz yoluyla tahliye eden Ruslar, Rize’deki tahliye işlemini ise karayoluyla yaptılar. Rize’ye doğru ilerlemek için Trabzon’un, Of ilçesinden takviye kuvvetlerinin gelmesini bekleyen birliklerimiz, 2 Mart 1918′de ileri harekata devam ederek Rize’ye girdi ve Rize Rus işgalinden kurtuldu.
1’inci Dünya Savaşı sırasında, İngiltere, Fransa ve Rusya arasında imzalanan Petrograt Protokolü ile Erzurum, Van ve Bitlis dışında Trabzon’a kadar Doğu Karadeniz kıyılarının Rusya’ya bırakılması konusunda anlaşmaya vardılar. Bu antlaşma doğrultusunda Ruslar ordularıyla hem karadan hem de denizden Karadeniz kıyılarına doğru yola çıktılar.
6 Mart 1916 tarihinde Rize’yi işgal eden Ruslar, İngiltere ve Fransa ile yaptıkları antlaşma gereği Trabzon’a doğru gitmek ve oraları da işgal etme planları vardı ve devamında işgal ettiler. Ruslar Gemilerle gelerek belirli yerleri önce bombaladılar sonra da güvenli gördükleri yerlere asker çıkardılar. Bir yıl, on bir ay, 24 gün süren esaret döneminde Rizeliler acı ve yoksulluk çektiler. Köylere ve mahallelere dağılan Rus askerlerinin halkı rahatsız etmeye başlaması üzerine, pusuya düşürülen Rus askerleri öldürülmeye başlandı. Halkla çatışmadan çekinen Ruslar, askerlerini mecbur kalmadıkça halkın arasına sokmadılar. Ruslar çekilirken ellerindeki silah ve cephaneyi Rum ve Ermenilere dağıttılar. Trabzon’daki birliklerini deniz yoluyla tahliye eden Ruslar, Rize’deki tahliye işlemini ise karayoluyla yaptılar. Rize’ye doğru ilerlemek için Trabzon’un Of ilçesinden takviye kuvvetlerinin gelmesini bekleyen birliklerimiz, 2 Mart 1918′de ileri harekata devam ederek Rize’ye girdi ve Rize Rus işgalinden kurtuldu. Kaynak: (gzt)
YORUMLAR