Cumhurbaşkanı sn. Recep Tayyip Erdoğan’ın ‘Yeniden kenevir üreteceğiz’ sözleri, Rize-Kendirli Kastamonu ve başta olmak üzere daha önce bu bitkinin üretildiği yerlerde sevinçle karşılanmıştı. Osmanlı döneminde kenevir en önemli bitkilerden biriydi. 16. yüzyılda genellikle gemi ve tekstil sanayiinde kullanılıyordu. Rizeydi
Kenevir daha çok Rize ve diğer Karadeniz bölgesinde şehirlerde ekiliyordu Cumhuriyet Üniversitesi Sivas Meslek Yüksekokulu Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolga Karaköy, anavatanı Orta Asya olan kenevir bitkisinin kanser tedavisi başta olmak üzere birçok alanda kullanıldığını belirtti.
Uyuşturucu özelliğinden dolayı birçok ülkede olduğu gibi, Türkiye’de de uzun yıllardır yasaklanmıştır. Ama kenevir kumaş, ip, denizcilik malzemeleri, kozmetik ilaç, otomobil kaportası, sabun, selüloz gibi birçok şeyin üretiminde kullanılır. Osmanlı döneminde çok yaygın olarak ekilen bu bitkinin üretimiyle ilgili Marmara Üniversitesi Tarih Bölümü'nün çalışkan hocalarından Mehmet Taşdemir'in Türk Kültürü İncelemeleri Dergisi'nde yayınlanmış "Karadeniz Bölgesinde Kendir-Keten Üretimi Ve Kullanım Alanları (XV. Yüzyıl Sonu XVII. Yüzyıl İlk Yarısı)" isimli önemli bir makalesi vardır. Bu makaleden kenevirin Osmanlı dönemindeki ekimini aktarıyorum.
Şimdi sizlere, Osmanlıdan bu güne kadar gecen sürede, kenevir yetiştiriciliği ve bu önemli ürünün tekrardan gün yüzüne çıkartılmasında önemli bir katkısı sollan, Sn. Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’a teşekkürlerimizi sunuyoruz. Ülkemiz ekonomisine, insan sağlığına yıllar sonra yeniden üretimi yapılacak olan kenevir hakkında ilgili uzmanlarının yapmış olduğu çalışma ve açıklamalarla ilgili bilgiler yazacağım.
Cumhuriyet Üniversitesi Sivas Meslek Yüksekokulu Bitkisel ve Hayvansal Üretim Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Tolga Karaköy, “Kenevir bitkisinin kökeni Orta Asya’dır. Bugün halen Altay Dağları civarında kenevirin yabani formlarına rastlanabilmektedir. Kenevir bitkisi lif üretimi ve yağ üretim maksadıyla kullanılabilmektedir. Ancak lif üretim noktasında çok geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bugün bakıldığında kenevir bitkisinin kullanım geçmişi milattan önce çok eski dönemlere dayanmakta ve ilk ip üretilen bitki olarak dikkati çekmektedir. Kenevir bitkisine bugün baktığımızda ülkemizde birçok alanda üretilebilmektedir. Ülkemizde 18 ayrı noktada kenevir üretiliyor ancak kenevir üretimi Tarım ve Orman Bakanlığının iznine tabi olarak yapılabilmektedir. Bugün Tarım ve Orman Bakanlığı kenevir üretim alanlarını ve üretecek çiftçileri belirler. Üretim ancak yasal izinler dâhilinde yapılabilir.” dedi.
Kenevir nerelerde yetişir?
Kenevir bitkisi tarımının geniş bir alanda yapılabildiğini ifade eden Doç. Dr. Karaköy, “Kenevir bitkisinin genel anlamda ılıman iklim bitkisi olduğunu ve Karadeniz bölgesinde yetiştirildiğini görebilmekteyiz. Ancak kenevir bitkisinin geniş bir adaptasyon kabiliyetine sahip bir bitki olduğunu söyleyebiliriz. Bugün Karadeniz’den tutun da, Orta Anadolu’nun kıyı şeridine kadar birçok alanda yetiştiriciliği yapılmaktadır.” diye konuştu.
Ekonomik Açıdan Önemi
Kenevirin dünya pazarında ciddi bir yere sahip olduğunu ifade eden Doç. Dr. Karaköy, “Dünyada kenevir üretiminin 36 ülkede yaygın olarak yapıldığını görüyoruz ve kenevir üretiminin küresel pazardaki yeri 2017 yılı verilerine baktığımız zaman yaklaşık 4 milyar dolar civarında. 2025 yılına geldiğimizde yaklaşık 11-12 milyar dolar civarında olacağını düşünürsek çok önemli bir paya sahip olduğunu söyleyebiliriz. Dünya genelinde sadece kenevirin böyle büyük bir paya sahip olması düşünüldüğünde bizim de ülke olarak bu sektörün içerisinde olmamız gerekmektedir. Ülkemizde Tarım ve Ormancılık Bakanlığının izniyle yaklaşık dört bin hektarlık bir alanda kenevir üretiminin yapıldığını söylememiz mümkündür. Bu yönüyle Sivas bölgesinde kenevirin özel yetiştirilebileceği bölgeler belirlenerek çok rahat olarak çiftçiye ekstra büyük kazançlar sağlayabiliriz. Kenevir bitkisinin çok yüksek maliyet içeren bir yetiştiriciliği yok. Kenevir çok rahat yetiştirilebilen bir bitkidir. Aynı zamanda toprak hazırlığından hasadına kadar kolaylıkla yapılabilecek bitkilerden biridir. Sivas’ta üretilecek kenevirin yurt dışına da ihracatını çok kolay sağlayabiliriz. Çiftçilerimiz de bu noktada tahıllardan aldıkları düşük gelirlerini, alternatif bir bitki olan kenevirden daha da yükseklere taşıyabilirler.” ifadelerini kullandı.
Kanser Tedavisinde Kullanılmaktadır
Kenevirin kanser tedavisinde de kullanıldığını ifade eden Karaköy şunları kaydetti: “Sağlık alanına bakacak olursak özellikle eczacılıkta ve kozmetikte çok yaygın olarak kenevirin kullanıldığını söyleyebiliriz. Ayrıca kanser gibi günümüzde çok yaygın olan hastalıkların tedavisinde bugün kenevir bitkisi kullanılmaktadır. “şeklinde açıkladı.
YORUMLAR