Adana'da bir babanın çocuğuna kayyım atanması sonrasında verdiği tepki aynen şöyleydi: "çocuğum belediye mi, belediyeye kayyım olur, çocuğa olur mu hiç!"... Galat-ı meşhur diye bir tabir var. Güncel ifadesi ile "doğru zannedilen, yaygın yanlış" demek. Belediyelere yapılan görevlendirmeleri medya "kayyım" olarak tabir edince, bizler de konu böyle anlaşılıyor madem devam edelim bu ifade ile deyince, babanın da kafası karışmış doğal olarak. Doğrusu şu: Belediyeye görevlendirme, çocuğa kayyım olur.
OLAYIN ÇIKIŞ NOKTASI
Aslında olayın bir benzeri önce Ankara'da meydana geldi. Adana'da da tekrar edince ve babanın serzenişi "ilginç" olunca gündeme oturdu. Aile, çocuğundan topuk kanı alınmasını istemedi. Bu durum ilgililerce tespit edilince çocuğun yararına bir işlem olduğu halde bunu ailesinin engellediği kanaatine varıldı. Bakanlık, dava açtı. Mahkeme talebi inceledi. Ve çocuğa kayyım atanmasını ve kayyımın bu topuk kanı alma işlemini ifa etmesine karar verdi.
ANAYASA MAHKEMESİ
Benzeri bir durum 2014 yılında AYM'nin gündemine gelmiş. Mahkemeye "velayet altında bulunan başvurucuya çocukluk dönemi aşılarının uygulanması ve topuk kanı alınması ebeveyn tarafından kabul edilmediği hâlde bu hususta mahkemece sağlık tedbiri uygulanmasına karar verilmesi" işleminin hukuka aykırı olduğu, bunun anayasal güvenceyi ihlal ettiği belirtilerek talepte bulunulmuş... Mahkeme talebi incelemiş ve özetle aşı yönünden bir zorlama yapılmasının anayasayı ihlal ettiğine fakat topuk kanının vücuda bir enjeksiyon (yani müdahale) içermediği ve çocuğun yararına olduğu düşüncesiyle "hukuka aykırılık" görmemiştir (BN:2014/4077).
SAĞLIK BAKANLIĞI
Meselenin düğümlendiği dört mevzuat var: Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu, Çocuk Koruma Kanunu, Umumi Hıfzıssıhha (Genel Kamu Sağlığı) Kanunu ve son olarak Medeni Kanun. Bunlara göre, Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü engelliliği önlemeye yönelik koruyucu ve önleyici sağlık hizmetleri kapsamında tarama programları yürütmek ile yükümlü. Bu bir görev. Bunun bir parçası hatta önemli bir aşaması "Ulusal Yenidoğan Tarama Programı". Bu program çerçevesinde yenidoğan her bebekten topuk kanı alınmakta; genetik ve metabolik hastalıklar belirti göstermeden tespit edilmekte... Kayyım atanan çocuğa da bu yapılmak isteniyor.
KAYYIM TANIDIK BİRİ!
Amaç, engellilikle mücadele. Zira zekâ geriliği başta olmak üzere birçok konuda geciken teşhis, ağır hasarlara ve kayıplara sebebiyet verebiliyor. Tüm dünyadaki uygulama böyle ve tarama bu biçimde yapılıyor. Bu hem genel sağlığın hem de çocukların haklarının korunması çerçevesinde bir düzenleme. Ebeveyn buna direnince "çocuğun üstün yararı" için bakanlık mahkemeye başvuru yapıp durumu değerlendirmesini ve gerekli tedbirleri almasını istiyor. Tedbirlerden biri de kayyım. Başka tedbirler de uygulanabilirdi pek tabi. Misal olarak, zorla hastaneye götürme veya kolluk marifetiyle kanın alınması vb gibi. Ama mahkeme bir kayyım eliyle bunun yapılmasını münasip buluyor. Kayyım olarak da amcayı tayin ediyor ki bu da mahkemenin meseleye yaklaşımın pek de sert olmadığını gösteriyor. Doğru olan yaklaşım da bu zaten...
DEZENFORMASYONA ÇARE...
Bu konu sosyal medyada dönerken gözüme çarpan güzel gelişmeyi de belirtmek istiyorum. Konuyu paylaşan haber kanalının sosyal medya hesabının altına Sağlık Bakanlığı Sağlıklı Çözüm sosyal medya hesabı (@sagliklicozum) olayın içeriğini anlatan ve topuk kanının neden alınması gerektiğini izah eden bir açıklama getirmiş... Bu yöntem ile haberi okuyan kimse hemen altında resmi kaynaktan "mahiyetini ve sebebini" öğrenmiş oluyor. Haber, başka kullanıcılarca tekrar paylaşılınca (RT edilince) bu bilgi de paylaşılmış oluyor. Dezenformasyonla mücadele için zor ama en makul yol bu zamanda. En çok paylaşım alan haberlerin altına veya yanlış bilgi veren paylaşımlara bu tip sosyal medya hesapları ile kurumların doğrudan müdahil olması çok doğru...
YORUMLAR