Kripto varlıklar eğitim ve danışmanlık platformu Lexcio kurucu ortağı Av. Abide Gülel ve Prof. Dr. Burak Gemalmaz tarafından hazırlanan ve Bilkent Üniversitesi’nde yapılan “Blokzincir (Blockchain) Teknolojileri ve Hukuki Altyapısı Sertifika Programı’nda ders veren Doç. Dr. Pınar Çağlayan Aksoy, “Kripto Varlık Türleri, Kripto Varlık Kullanımının Özel Hukuk Yönünden Değerlendirilmesi ve Mevcut Uygulamalar” konusunda önemli bilgiler verdi.
Web 3 döneminde kişinin kişisel verilerinin efendisi olmasının planlandığını belirten Doç. Dr. Pınar Çağlayan Aksoy, özel hukuk açısından kripto varlıklar hakkında özetle şunları söyledi:
KOD KANUN MUDUR?
“Kripto varlıklar üzerinde hak sahipliği tesis edilebilir mi? Kripto varlığın devredilmesinden ne anlamamız gerekiyor? Bir devir gerçekleşmesi söz konusu değil. Kod kanundur hukukun yapabileceği bir şey yok. Birinci bakış açısı bu.
İkinci bakış açısı: Bir kişi yanlışlıkla karşı tarafa 1 yerine 10 Bitcoin gönderirse... Kod kanundur dersek; kusura bakmayın, sen bu işlemi yaptın. Uygulanacak hukuku bulmak, nerede dava açılacağını tespit etmek, tarafları tespit etmek zor.
KRİPTO VARLIK EŞYA MIDIR DEĞİL MİDİR?
Kripto varlıklar üzerinde mülkiyet, rehin gibi ayni haklar kurulabilir mi? Benim bu soruya cevap verebilmem için kripto varlıkların hukuki niteliğini bilmem lazım.
Dünya ülkelerinin çoğu kripto varlıkların eşya niteliğini taşıdığını kabul etti. Kripto varlıklar üzerinde mülkiyet hakkının kurulabileceğini söylüyorlar.
Evet kripto varlıklar kişilerin mal varlığı içinde yer alıyor. Burada hukuken korunan bir menfaat olduğu söylenebilir ama bu menfaatin niteliği açısından Türk hukukunda tartışmalar var.
KİŞİLİK HAKKI
Kripto varlığı devretme yetkisine sahip kişinin hakkını bir kişilik hakkı olarak nitelendirebilir miyiz?
Buradaki hak daha çok mal varlığına işaret eden bir hak. Mal varlığı hakları da ekonomik değer taşıyan bu ekonomik değer parayla ölçülebilen hak olduğundan kişilik hakkı benzetmesi kripto varlıklarla pek uyuşmuyor.
Dünyada kripto varlıkların bir eşya olarak görülerek üzerinde mülkiyet hakkı kurulması için çalışmalar yapılıyor.
Türk hukukunda bunu nasıl değerlendireceğiz? Türk hukukunda kripto varlıklar bir eşya mıdır? Türk hukukunda eşyanın unsurları belirlenmiş değil aslında.
Asıl sorun şurada çıkıyor: Kripto varlıklar cismani değildir.
MAHKEMENİN KRİPTO KARARI
Miras hukuku açısından baktığımızda; belli bir değeri olduğu için maddi varlıklar içinde yer alır.
Antalya Bölge İdare Mahkemesi kripto varlıkların miras yoluyla intikal edebileceğine karar verdi.
Şöyle bir sorun var: Ölen kişi varlıklarını kişisel cüzdanında tutuyorsa ve şifreleri kimseyle paylaşmamışsa o varlıklar kendisiyle birlikte nihayete ermiştir. Miras hukuken size geçer ama erişemezsiniz.
Borsada değerlendiriyorsa, mirasçılık belgesiyle o varlıkları devralabilirsiniz.”
Bilkent Üniversitesi’nde medeni hukuk, borçlar hukuku, uluslararası satım hukuku ve legaltech konularında uzman olan Doç. Dr. Pınar Çağlayan Aksoy, gelecekte Türkiye’de kanunla daha geniş bir kripto varlık tanımı yapılacağını sözlerine ekledi.
